Polska od dawna uchodzi za jeden z tych europejskich krajów, w których na przedsiębiorców czeka sporo niepotrzebnych przeszkód. Ile w tym prawdy? By to sprawdzić, porównaliśmy łączne koszty założenia firmy oraz średni czas, jaki pochłania ten proces w trzydziestu krajach Starego Kontynentu. Zajrzeliśmy również do najważniejszych ekonomicznych rankingów. Zobaczcie, jak perspektywy przedsiębiorczości nad Wisłą wypadają w porównaniu z europejskimi potęgami.
W naszym rankingu Europejskich Perspektyw Przedsiębiorczości uwzględniliśmy trzydzieści państw: 28 krajów członkowskich UE oraz Szwajcarię i Norwegię. Korzystając z danych zgromadzonych przez Bank Światowy, porównaliśmy drogę, jaką muszą przebyć obywatele zanim staną się przedsiębiorcami oraz wydatki, które muszą ponieść.
Układając nasz ranking, skupiliśmy się na procesie rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (oraz jej odpowiednika w każdym z badanych państw), czyli jednej z najczęściej wybieranych form prowadzenia firmy. Dane nie uwzględniają więc np. jednoosobowej działalności gospodarczej, której rejestracja zajmuje w Polsce zaledwie kilka dni. Pod lupę wzięliśmy jednak coś więcej, niż jedynie nadanie NIP – własny biznes z perspektywami rozwoju.
Powyższy obraz to jedynie podgląd interaktywnej mapy. Przejrzyj ją na ekranie komputera.
Metodologia
Zestawienie opracowaliśmy na bazie trzech współczynników: średniego czasu potrzebnego na założenie firmy w danym kraju, łącznego kosztu, jaki musi ponieść przyszły przedsiębiorca, oraz Multi Wskaźnika Gospodarczego – czyli wskaźnika opracowanego specjalnie na potrzeby rankingu, łączącego kilka najważniejszych metryk dot. poszczególnych gospodarek. Ostateczny wynik w rankingu Europejskich Perspektyw Przedsiębiorczości stanowi średnią tych trzech wartości.
-
Średni czas na założenie firmy
Użyliśmy wyliczeń Banku Światowego, które wykorzystano do stworzenia raportu „Doing Business”. O sposób, w jaki liczono czas potrzebny na założenie firmy w każdym badanym kraju, zapytaliśmy przedstawiciela Banku Światowego:
– Dane są oparte na konkretnym case study, w ramach którego pięć osób zakłada spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w najważniejszym ośrodku biznesowym w kraju. W przypadku Polski będzie to Warszawa. – czytamy w odpowiedzi.
Badane państwa ułożyliśmy w kolejności od 1 do 30 – w zależności od tego, gdzie cały proces pochłania najmniejszą liczbę dni. Na tej podstawie każdemu z krajów przyznawaliśmy punkty: 1 za pierwsze miejsce, 2 za drugie, 3 za trzecie itd. -
Koszt założenia firmy
Również w tym przypadku skorzystaliśmy z danych Banku Światowego, który zsumował wszelkie koszty ponoszone przez przedsiębiorców – m.in. opłaty urzędowe, opłaty sądowe czy taksy notarialne (BŚ nie uwzględnia w tych wyliczeniach minimalnego kapitału początkowego) – i zestawił je z dochodem narodowym per capita. Ten ostatni określa stopień zamożności danego kraju precyzyjniej niż PKB (uwzględnia bowiem amortyzację) i jest wykorzystywany do porównania sytuacji gospodarczej na poszczególnych rynkach.
Podobnie jak w przypadku czasu, również w tej kategorii ułożyliśmy ranking, w którym zwycięski kraj otrzymywał 1 punkt, a ten, w którym proces rejestracji firmy kosztuje najwięcej – 30 punktów. -
Multi Wskaźnik Gospodarczy (MWG)
To współczynnik, który obliczyliśmy specjalnie na potrzeby naszego rankingu Europejskich Perspektyw Przedsiębiorczości. W tym celu porównaliśmy pozycje badanych krajów w siedmiu innych zestawieniach, ściśle związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (pod uwagę braliśmy wyniki na 2018 rok):
– ranking najlepszych krajów do prowadzenia biznesu magazynu „Forbes”;
– Indeks Wolności Gospodarczej, przygotowywany przez Heritage Foundation oraz dziennik „The Wall Street Journal”;
– Międzynarodowy Indeks Praw Własności, publikowany przez Property Rights Alliance;
– ranking łatwości prowadzenia biznesu „Doing Business”, opracowany przez Bank Światowy;
– globalny raport konkurencyjności Światowego Forum Gospodarczego;
– miernik dobrobytu ekonomicznego Nordhausa i Tobina (MEW);
– indeks wydajności logistycznej (LPI) Banku Światowego.Jak liczyliśmy MWG? Z każdego z wymienionych wyżej rankingów wyodrębniliśmy 30 krajów Europy, które następnie ułożyliśmy w kolejności odpowiadającej ich pozycji uzyskanej w danym zestawieniu. Na tej podstawie każdemu z krajów przyznawaliśmy punkty: 1 za pierwsze miejsce, 2 za drugie, 3 za trzecie itd. W ostatnim kroku zsumowaliśmy punkty uzyskane we wszystkich siedmiu zestawieniach i ułożyliśmy finalny ranking MWG – w kolejności od najmniejszej do największej łącznej liczby punktów.
-
Końcowy wynik w rankingu Europejskich Perspektyw Przedsiębiorczości
O finalnej pozycji w naszym rankingu decydowała średnia arytmetyczna punktów uzyskanych w każdej z trzech kategorii.
Przykładowo: Polska zajęła 22. miejsce w kategorii Czas, 24. miejsce w kategorii Koszty i 18. w Multi Wskaźniku Gospodarczym, za każdym razem otrzymując liczbę punktów równą jej miejscu. Jej ostateczny wynik (21,33) to średnia sumy tych trzech wartości.
Europejskie Perspektywy Przedsiębiorczości – Polska w ogonie Europy
Wśród trzydziestu krajów Europy, które uwzględniliśmy w naszym zestawieniu, największym potencjałem dla przedsiębiorców mogą pochwalić się Wielka Brytania, Dania, Irlandia i Szwecja. W Danii rejestracja spółki z o.o. trwa zaledwie 3,5 dnia (tak jak w Estonii, Francji i Holandii, które zajęły odpowiednio czwarte, piąte i szóste miejsce). Choć na Wyspach przedsiębiorcy na zakończenie procesu muszą czekać jeden dzień dłużej, lokalne urzędy nie pobierają od nich żadnych opłat – założenie firmy jest zupełnie bezpłatne. W całej Europie podobnie jest tylko w Słowenii.
Polska w zestawieniu znalazła się na 23. miejscu, wyprzedzając jedynie ostatnią Chorwację. Od ostatniego miejsca chronią nas dobre statystyki w najważniejszych gospodarczych metrykach, ujętych w Multi Wskaźniku Gospodarczym. Sam proces zakładania firmy trwa u nas jednak zdecydowanie najdłużej spośród wszystkich badanych państw – aż 37 dni. Pod tym względem możemy porównywać się co najwyżej z naszymi sąsiadami: w Czechach na założenie biznesu potrzeba średnio 24,5 dnia, a na Słowacji – 26,5 dnia. Nie najlepiej wypadamy również pod względem kosztów: za założenie spółki więcej od nas płacą tylko Włosi i Cypryjczycy.
Imponować może zwłaszcza dobry wynik Estonii, w której cały proces kosztuje i trwa blisko dziesięć razy mniej niż nad Wisłą. To kraj, który stanowi przykład udanej implementacji zasady jednego okienka. – Szereg czynności, takich jak weryfikacja nazwy, wniosek o rejestrację czy zdeponowanie kapitału, w Estonii można wykonać jednocześnie, w tym samym miejscu. To przynosi nie tylko oszczędność czasu i pieniędzy, ale sprawia również, że wymogi proceduralne są bardziej przejrzyste i przystępne – opisuje Bank Światowy.
Zakładanie spółki z o. o. w Polsce – ile to trwa i ile kosztuje?
W Warszawie, która stanowi najważniejszy ośrodek biznesowy w Polsce, proces rejestracji nowego biznesu przebiega zwykle w pięciu krokach:
-
Zawarcie umowy spółki, sporządzanej w formie aktu notarialnego.
Czas: 1 dzień. Koszt: taksa notarialna zależy od kapitału początkowego; może wynosić od 160 zł do ponad tysiąca. -
Wpłacenie kapitału zakładowego w banku.
Czas: 1 dzień. Koszt: bezpłatne (nie licząc oczywiście samej kwoty kapitału zakładowego). -
Rejestracja firmy w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Czas: około 4 tygodni. Koszt: 500 lub 250 zł – w zależności od tego, czy rejestracji dokonujemy osobiście czy online – plus 100 zł za ogłoszenie wpisu w Monitorze Gospodarczym. -
Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku VAT.
Czas: około tygodnia. Koszt: bezpłatne. -
Rejestracja pracowników w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Czas: 1 dzień. Koszt: bezpłatne.
– Łącznie założenie biznesu zajmuje więc średnio 37 dni, z czego znaczną większość pochłania rejestracja w KRS – podsumowuje Bank Światowy. – Choć od 2015 r. działa elektroniczny system, który miał przyspieszyć proces rejestracji, to gdy zbieraliśmy dane do raportu „Doing Business”, większość nowo powstających firm wciąż z niego nie korzystała. Właśnie dlatego zdecydowaliśmy się na uwzględnienie czasu rejestracji dokonywanej osobiście.
W jaki sposób państwa z największym potencjałem ułatwiają życie przyszłym właścicielom firm? Bank Światowy po raz kolejny sięga po przykład Estonii, coraz częściej nazywanej rajem dla przedsiębiorców. – By założyć firmę w Estonii, zwykle potrzeba trzech kroków: w pierwszym przedsiębiorca weryfikuje nazwę firmy, składa wniosek o rejestrację i deponuje kapitał zakładowy. Wszystkie te czynności można wykonać online, co zajmuje kilka godzin i wymaga uiszczenia opłaty rejestracyjnej. Następnie rejestruje się jako płatnik VAT – trwa to 3 dni i nie wymaga dodatkowych opłat. Na końcu wpisuje do rejestru swoich pracowników. Online, bezpłatnie – tłumaczy nam Bank Światowy.
Szybciej założysz firmę w Uzbekistanie
Obraz Polski jako państwa, w którym na małych przedsiębiorców czeka wiele przeszkód, rysuje się jeszcze wyraźniej, gdy spojrzymy nie tylko na europejskie, ale także ogólnoświatowe statystyki.
W kategorii „Starting a Business” rankingu Banku Światowego, biorącej pod lupę łączny czas, koszty i liczbę procedur koniecznych do założenia firmy, a także minimalny wymagany kapitał zakładowy, obecnie plasujemy się dopiero na 121. miejscu na świecie, bezpośrednio za państwami afrykańskimi: Lesoto i Nigerią. W zestawieniu, w którym czołowe pozycje zajmują Nowa Zelandia, Gruzja, Kanada i Singapur, wyprzedzają nas takie kraje jak Białoruś (29. miejsce), Kirgistan (35.) czy Oman (37.). Startujący przedsiębiorcy szybciej niż nad Wisłą założą własny biznes m.in. w Mozambiku (gdzie cały proces zajmuje średnio 19 dni), Nepalu (16,5 dnia) czy Uzbekistanie (5 dni).
Na pocieszenie zostaje nam fakt, że startujący przedsiębiorcy niełatwo mają również w Niemczech czy Austrii (odpowiednio 113. i 118. miejsce).
Nie najlepiej wypadamy również w innej kategorii, badającej łączny czas, jaki przedsiębiorcy muszą poświęcić każdego roku na rozliczenie podatków. Według Banku Światowego średnia dla Polski to ok. 334 godziny – blisko siedem razy więcej niż w Estonii (50 godzin), pięć razy więcej niż w Omanie (68 godzin) i niemal trzy razy więcej niż w Szwecji (122 godziny).
Uczmy się od Estonii!
Jak wynika z danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, każdego roku nad Wisłą rejestruje się średnio ponad 45 tys. nowych firm. Widać więc, że nawet mimo przeszkody w postaci czaso- i kosztochłonnego procesu rejestracji nowego przedsiębiorstwa, w Polakach wciąż pulsuje żyłka do biznesu. Czy rządzący w końcu pójdą im na rękę i nieco ułatwią postawienie pierwszych kroków?
Już teraz dostrzec można pierwsze jaskółki długo wyczekiwanych zmian, w postaci zwolnienia ze składek ZUS przez pierwsze pół roku działalności czy braku konieczności rejestracji dla firm o niskich przychodach. Trzymamy kciuki, by w parze z nimi poszło również przyspieszenie urzędowych formalności, wprowadzenie w życie zasady jednego okienka (najlepiej tego w przeglądarce internetowej) i obniżenie wymaganych opłat. Jak pokazuje nasz ranking Europejskich Perspektyw Przedsiębiorczości, gotowe rozwiązania już w Europie istnieją – wystarczy spojrzeć na Estonię. Najwyższa pora, by trochę się nimi zainspirować.
