Emerytura stażowa to projekt, który zakłada przyznanie należności emerytalnej zależnie od czasu pracy, a nie wieku danej osoby. Takie rozwiązanie obwarowane jest jednak również dodatkowymi zasadami i warunkami. Sprawdź, co warto wiedzieć.
Z tego artykułu dowiesz się:
- co to jest emerytura stażowa,
- komu będzie należała się taka forma świadczenia emerytalnego,
- ile wynosi emerytura stażowa,
- od kiedy emerytura stażowa wchodzi w życie.
Emerytura stażowa – co to jest i jakie są jej podstawy?
Warto na początek wiedzieć, co to jest emerytura stażowa i skąd się wziął ten pomysł. Pierwotny wniosek w tej kwestii złożył NSZZ „Solidarność” w 2021 roku. Miał on obejmować zmianę sposobu obliczania czasu emerytalnego – nie miał być on oceniany według wieku, a obliczonego stażu pracy. Podobna idea była deklarowana w programie wyborczym Andrzeja Dudy podczas pierwszej kampanii na prezydenta.
Następnie projekt został wycofany przez związek, który go wniósł. W 2024 roku stworzono jednak nowy projekt – tym razem poselski – postulujący podobne zmiany w prawie do emerytur. Tutaj również świadczenie miałoby być zależne od stażu pracy. Pierwotnie miało to być 38 lat dla kobiet i 43 lata dla mężczyzn. Obecnie prowadzone są prace nad ustawą, która zakłada 35 lat stażowych dla kobiet i 40 lat stażowych dla mężczyzn. Tego rodzaju emerytura nie ma być jednak podstawą, a dodatkową opcją dla osób, które spełnią wszystkie wymagania.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę stażową – przewodnik po wymaganiach
Trzeba będzie spełnić określone warunki, aby przyznana była emerytura stażowa. Co to znaczy w praktyce? Przede wszystkim świadczenie to wymaga wspominanego wyżej okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego minimum:
- 35 lat dla kobiet,
- 40 lat dla mężczyzn.
Według projektu ustawy o emeryturę stażową będzie mogła starać się każda osoba urodzona po 31 grudnia 1948 roku.
Po co został stworzony projekt, który zakłada możliwość przejścia na emeryturę wcześniej niż po osiągnięciu wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn? Ma on wyrównać szanse na odpoczynek osobom, które podjęły się pracy na wczesnym etapie życia. Wedle obecnych przepisów każdy musi pracować do tego samego wieku, co jednak nie oznacza, że tak samo długo. W nowym przewidywanym projekcie szanse na przejście na emeryturę mają być przyspieszone dla osób, które osiągną okres składkowy i nieskładkowy określony w przepisach.
Prawa do świadczenia nie miałyby osoby, które zarobiły za dużo. Za tym pojęciem wstępnie kryje się kwota ponad 130% średniej krajowej, liczonych na przestrzeni kwartału rozliczeniowego. Dane takie podaje zazwyczaj Główny Urząd Statystyczny. Wówczas nawet przyznana wcześniej emerytura jest zawieszana.
Rolnicza emerytura stażowa
Nie dotyczy to jednak każdego. Przede wszystkim do stażu pracy oraz do kwoty, w jakiej emerytura stażowa będzie wypłacana, nie wliczają się okresy:
- opłacania składek ubezpieczeń społecznych rolników,
- prowadzenia gospodarstwa rolnego,
- pracy w gospodarstwie rolnym, przy czym mowa o okresie po 16. roku życia.
W praktyce nie jest to więc rozwiązanie przeznaczone dla rolników. Tutaj jednak szykowane są inne zmiany w prawie do tak zwanej rolniczej emerytury stażowej. Wymagane będzie tutaj odprowadzanie składek emerytalno-rentowych w podobnych okresach jak powyżej. Warto zaznaczyć, że kwota takiej emerytury nie powinna być niższa niż najniższe świadczenie emerytalne oferowane przez państwo.
Emerytura stażowa a OFE i inne rozwiązania
Jest jeszcze więcej warunków, jeśli chodzi o emerytury stażowe 2024. Najnowsze informacje wskazują, że do świadczenia nie będą upoważnione osoby, które skorzystały z OFE, czyli Otwartych Funduszy Emerytalnych. Jeśli ktoś jednak podjął we wcześniejszych latach decyzję o przystąpieniu do OFE, może się z niej wycofać, aby skorzystać z emerytury stażowej. Wystarczy przekazać za pośrednictwem ZUS wszystkie zgromadzone na takim koncie środki na budżet państwa. W takim przypadku środki są pomnażane przez konkretne wskaźniki, które w 2024 roku wynoszą 19,52/12,22.
Ile wynosi emerytura stażowa – przegląd kwot i kryteriów
Projekt zapowiada się na tyle ciekawie, że wiele osób zastanawia się, ile wynosi emerytura stażowa. Tutaj nie ma jeszcze konkretnych stawek i przeliczników, które byłyby stuprocentowo pewne i na których można by oprzeć wyliczenia. Na pewno jest kilka rzeczy, które nie wpływają na wysokość świadczenia. Są to m.in.:
- wspominane okresy składkowe w gospodarstwach rolnych,
- kwoty będące zwiększeniami składek ubezpieczenia emerytalnego i samego kapitału początkowego, jeśli są efektami waloryzacji kwartalnej.
Czym jeszcze emerytury stażowe będą różnić się od standardowych? Podstawa służąca do obliczania tych drugich będzie niższa w przypadku pierwszych. Oznacza to, że od podstawy do obliczania emerytury stażowej odejmowane będą konkretne kwoty, takie jak:
- kwoty pobranych emerytur przed obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Emerytury stażowe – jakie to kwoty?
Może się okazać, że kwoty emerytur stażowych nie będą specjalnie wysokie. Nieoficjalne wyliczenia sugerują, że przy najniższym progu stażu pracy emerytura może wynosić od ok. 1800 zł brutto do najwyżej niecałych 2200 zł brutto. Nie da się określić dokładnych sum, bo na wysokość emerytury będzie wpływać m.in. kapitał początkowy, który został zgromadzony w ZUS. Na pewno jednak sumy te będą znacząco niższe od tych, które będzie można uzyskać po przejściu na standardową emeryturę z wiekiem jako warunkiem przyznania świadczenia.
Emerytury stażowe 2024 – komentarze specjalistów
Na temat projektu wypowiedzieli się między innymi specjaliści z Biura Analiz Sejmowych, którzy zajmują się opiniowaniem rozwiązań proponowanych w projektach sejmowych. Wskazują oni między innymi na znacząco niskie kwoty emerytur, które mogą doprowadzić do zjawiska tak zwanego ubóstwa emerytalnego. Problem ten w znaczącym stopniu, choć nie tylko, dotyka kobiety. Jedyną rzeczą, która jest obecnie pewna, jest to, że najniższa emerytura stażowa nie będzie niższa niż minimalna emerytura oferowana przez państwo w standardowym systemie z wiekiem jako kryterium.
Od kiedy obowiązuje emerytura stażowa – kluczowe daty i przejściowe przepisy
Od kiedy emerytura stażowa ma szanse wejść w życie? Dokładna data nie jest znana, bo wszystko zależy od tego, jak sprawnie przebiegnie proces legislacyjny. W teorii możliwe jest rozpoczęcie okresu przejściowego już od 1 lipca 2024 roku. Warto jednak zaznaczyć, że rozwiązanie to nie będzie obligatoryjne, czyli będzie można z niego skorzystać, jednak nie będzie to związane z obowiązkiem. Nie da się zaprzeczyć, że obecnie wysokość emerytury stażowej wydaje się niższa niż standardowej, dlatego wiele osób może chcieć pracować dłużej w celu uzyskania wyższego świadczenia w przyszłości.
Emerytura stażowa to jeden z pomysłów, które mogą spotkać się z uznaniem osób wykonujących trudne, obciążające zawody. Uzyskanie tego świadczenia wymaga jednak spełnienia konkretnych warunków, które mogą być trudne lub zwyczajnie niekorzystne. Dla osób, które zaczęły pracę jeszcze w okresie szkolnym, może to być jednak opłacalne rozwiązanie.
