W każdej firmie panują określone normy postępowania, które z całą pewnością ułatwiają funkcjonowanie firmy. Przedsiębiorstwo oprócz efektywnego zarządzania finansami i podstawowymi procesami w firmie powinny wziąć pod uwagę dbanie o kulturę organizacji. Zapewnienie odpowiedniego standardu pracy i korzystnych warunków dla pracowników z pewnością wpłynie na poprawienie wyników i efektów pracy. W naszym najnowszym artykule odpowiemy na pytanie co to jest kultura organizacji oraz jakie spełnia funkcje. Zapraszamy do lektury.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest kultura organizacyjna;
✔ jakie funkcje spełnia kultura organizacyjna;
✔ jakie wyróżniamy typy kultur organizacyjnych.
Co to jest kultura organizacji?
Kultura organizacji to wszelkie normy społeczne i systemy wartości stymulujące pracowników, właściwy klimat organizacyjny, sposób zarządzania, podzielane znaczenia i symbole, schematy poznawcze, wymogi zachowania. Składa się na nią ogólne nastroje panujące w firmie, systemy wartości, postawy pracownicze oraz konkretne rytuały, które identyfikują organizację.
Samo pojęcie kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa zawiera się kodeksie etycznym firmy. Są to również niepisane zasady, które zostały określone przez określoną społeczność, której zależy na stworzeniu właściwego klimatu organizacyjnego.
Elementy kultury organizacyjnej
Według badaczy, pojęcie będące częścią teorii zarządzania, jest czymś, co towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Edgar Schein wyróżnił trzy elementy kultury organizacyjnej, które nazwał poziomami.
Artefakty – wszelkie widoczne i namacalne objawy kultury organizacyjnej. Może być to charakterystyczne słownictwo (artefakty językowe), ubiór pracowników (artefakty fizyczne) czy też rytuały w danej firmie (artefakty behawioralne);
Normy i wartości – elementy wyrażane na przykład w misji firmy czy filozofii organizacyjnej. Mogą być to cele firmy (KPI), czy też wzajemne relacje w zespole na przykład “rodzinna atmosfera”;
Założenia – przekonania, którymi kieruje się organizacja i jej członkowie. Poziom ten stanowi fundament kultury organizacyjnej.
Funkcje kultury organizacyjnej
Funkcje kultury organizacyjnej dzielą się na wewnętrzne oraz zewnętrzne, które pomagają wyznaczyć zasady i sposób funkcjonowania firmy. Do tych pierwszych zalicza się funkcję integrującą, percepcyjną (poznawczo-informacyjną) oraz adaptacyjną.
Do najważniejszych funkcji kultury organizacji można zaliczyć:
- integrację pracowników, dawanie im poczucia tożsamości z organizacją;
- ułatwianie komunikacji w organizacji poprzez ujednolicenie języka i sposobu komunikacji;
- ustanowienie norm, zasad i standardów w organizacji;
- pomoc w łagodzeniu konfliktów wewnątrz organizacji;
- generowanie zaangażowania, zwiększanie zaufania i ułatwianie współpracy;
- unifikację metod i kryteriów oceny podwładnych;
- wzmacnianie poczucia identyfikacji;
- skierowanie pracowników bardziej na wyniki niż na procesach i metodach stosowanych do ich uzyskania;
- możliwość zrozumienia misji i strategii organizacji.
Kultura organizacyjna pozwala ograniczyć niepewność wewnętrzną wynikającą z nieustannie zmieniającego się otoczenia. Pozwala, także na budowanie współpracy pomiędzy osobami w organizacji, którym bliska jest misja, wizja i wartości jakie reprezentuje firma.
Typy i rodzaje kultury organizacyjnej
Istnieją różne klasyfikacje typów kultury organizacji, które są następstwem rozwoju przedsiębiorstwa. Jedną z nich jest model Charlesa Handy’ego, w późniejszym czasie rozwinięty przez Rogera Harrisona. Wskazuje on 4 typy kultur występujących w organizacji, takich jak:
Kultura władzy – sformalizowana organizacja, często pozbawiona centralizacji. Istnieje w niej krąg władzy lub charyzmatyczny lider decydujący o organizacji, komunikujący się bezpośrednio z członkami. Zaletą kultury władzy jest to, że organizacja jest szybka i responsywna, a wadą – to, że pracownik będzie podlegał komuś, kto ma silne przekonania, ale może też szybko zmienić zdanie, licząc, że inni dotrzymują mu kroku.
Kultura ról – organizacja o wysokim stopniu sformalizowania i centralizacji, stabilna, z dobrze ugruntowanymi formalnymi zasadami i procedurami. Kultura ról to dobrze zdefiniowana hierarchia organizacyjna, która jest jasno rozumiana i ściśle egzekwowana. Zaletą tego typu jest to, że pracownicy dokładnie rozumieją, czego się od nich oczekuje, a także mają zdefiniowane procesy i procedury, których należy przestrzegać. Minusem tego modelu jest to, że takie środowiska są mniej adaptacyjne i “zwinne” w zmieniającym się środowisku.
Kultura zadań – wysoki stopień centralizacji, ale niski stopień sformalizowania. Są to elastyczne i zorientowane na wyniki firmy, często pracujące w oparciu o projekt. Dobrze reagują na konkurencyjne środowisko, ale wymagają od członków dużej współpracy i komunikatywności. Zaletą tego modelu jest dynamika zespołu i zrozumienie. W tym modelu nie odnajdą się osoby, które lubią strukturę i regularność w swoim dniu pracy.
Kultura jednostki – pozbawiona sformalizowania i centralizacji. Koncentruje się na środowisku pracy, które jest samokierowane i oparte na statusie. Zaletą tego modelu jest to, że jednostki działają na podstawie własnej motywacji. Nie jest to dobre środowisko dla osób, które przyzwyczajone są do bycia kierowanym i źle odnajdą się w takim modelu.
Innym popularnym rodzajem kultury organizacyjnej jest instrument oceny kultury organizacji – OCAI, opracowany przez profesorów z University of Michigan Robert E. Quinn i Kim S. Cameron, którzy opracowali cztery różne kultury organizacyjne:
- Kultura klanu
Kultura klanu zakłada przyjazną i rodzinną atmosferę. Ludzie są przyjaźni i pełni szacunku wobec siebie, a przywódca pełni funkcję mentora. Nacisk kładziony jest na lojalność oraz budowanie zespołu w oparciu o potrzeby pracowników. Największe wartości tego typu organizacji są praca zespołowa i zaangażowanie.
2. Kultura adhokracji
To innowacyjne, dynamiczne i kreatywne środowisko pracy. Pracownicy są zachęcani do kreatywnego myślenia oraz dają pomysły na własne innowacyjne rozwiązania. Liderzy natomiast podejmują ryzyko, wprowadzając nowe rozwiązania. Kultura adhokracji stawia na wartości, takie jak wolność, indywidualna inicjatywa oraz dążenie do rozwoju i tworzenia kreatywnych rozwiązań.
Dobrym przykładem kultury adhokracji jest Steve Jobs, założyciel Apple, który powiedział kiedyś: „Zatrudniamy ludzi, którzy chcą robić najlepsze rzeczy na świecie”.
3. Kultura rynkowa
Kultura rynkowa stawia na osiąganiu wyników poprzez wykonywanie pracy i realizację zadań zgodnie z planem. W firmie panuje mocno odczuwalna konkurencja, która sprzyja rywalizacji pomiędzy pracownikami. Ostatecznie sukces organizacji mierzony jest za pomocą konkretnych miar i wyników finansowych firmy.
4. Kultura hierarchii
W kulturze organizacyjnej stawia się duży nacisk na przestrzeganie procedur, wydajność i jednolitość. Lider stoi na straży zapewnienia odpowiednich warunków pracy swoich pracowników. Celem tej formy organizacji jest na bieżąco radzenie sobie z napotkanymi problemami, zachowanie sprawnego działania oraz osiąganie wyników, dzięki efektywnej pracy. Sukces definiuje zatem dobre planowanie oraz niskie koszty.
Co daje budowanie kultury organizacyjnej firmy?
Kultura organizacyjna pozwala firmie wyróżnić się na tle konkurencji i zbudować przewagę w swojej branży. Stosowanie się do określonych norm, daje większe szanse na przyciągnięcie klientów oraz poprawienia nastrojów wewnątrz organizacji. Dzięki kulturze organizacyjnej, firma dąży do uzyskania wysokich wyników finansowych oraz realizacji misji.
Kultura organizacyjna firmy jest przede wszystkim istotna w kontekście samopoczucia pracowników, ponieważ sprzyja budowaniu dobrych relacji. Dlatego też, zastosowanie elementów kultury organizacyjnej, pozwala:
- zintegrować pracowników,
- postawić na wartościową komunikację w firmie,
- budować dobre relacje pracownicze w zespole,
- zwiększyć zaangażowanie pracowników,
- uniknąć konfliktów,
- budować poczucie bezpieczeństwa.
Kultura organizacyjna to również kultura równości i różnorodności. Chodzi tutaj o respektowanie każdego pracownika i poszanowanie bez względu na wyznawane wartości, zajmowane stanowisko, czy długość stażu pracy. Dzięki takiej postawie możesz zwiększyć lojalność i zaangażowanie swoich pracowników w rozwój przedsiębiorstwa.
Kultura organizacyjna - podsumowanie
Świadomie budowana kultura organizacji sprawia, że firma wyróżnia się na tle innych. To również sposób na przyciąganie do firmy nowych osób – takich, które podzielają wartości przedsiębiorstwa.
Pamiętaj, że kultura organizacyjna to również umiejętność otwarcia się na potrzeby i uwagi Twoich współpracowników! Dzięki dzieleniu się kluczowymi zasadami kultury organizacyjnej i stosowaniu się do określonych zasad przedsiębiorstwa, Twoja firma może stworzyć bardzo wartościową społeczność. Z pewnością zauważysz również poprawę wydajności, zmniejszenie stresu, a w rezultacie osiąganie lepszych wyników.
