Jednym z najpopularniejszych rodzajów umów zawieranych na polskim rynku pracy jest umowa zlecenie. Szczególnie chętnie na jej podpisanie decydują się studenci, ale nie tylko. Również i etatowi pracownicy, którzy chcą dorobić dodatkowo do domowego budżetu, widzą w niej rozsądną alternatywę. Czy umowa zlecenie może być na czas nieokreślony?
Czy można podpisać umowę zlecenie na czas nieokreślony? Analiza przepisów
Umowa zlecenie polega na przekazaniu zleceniobiorcy określonej pracy, którą musi wykonać w określonym czasie. Oczywiście za określone wynagrodzenie. Inaczej niż w przypadku innej popularnej umowy cywilnoprawnej, jaką jest umowa o dzieło, w tym przypadku nie jest istotny rezultat, a szereg działań podejmowanych celem jego osiągnięcia. Taki rodzaj umowy jest niezwykle korzystny dla przedsiębiorcy, ponieważ nie jest ona regulowana przez przepisy prawa pracy. Pracownik ma natomiast znacznie mniejsze pole manewru, nie przysługuje mu bowiem choćby urlop, który gwarantuje normalna praca na etacie.
Poza faktem, że przy rozwiązywaniu lub rozstrzyganiu wszelkich sporów zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy, co niekoniecznie może być korzystne dla zleceniobiorcy, to umowa zlecenie na czas nieokreślony bądź posiadająca ramy czasowe, niesie szereg korzyści dla niego. Przede wszystkim pozostawia dużą swobodę i samodzielność, nie określa godzinowego wymiaru czasu pracy i nie nakłada presji kierownictwa ze strony zleceniodawcy.
Umowa zlecenie na czas nieokreślony – co warto wiedzieć na temat warunków zatrudnienia
W 2016 roku do polskiego porządku prawnego weszły przepisy, które nakładają na przedsiębiorców zatrudniających osoby na umowach zlecenie, obligatoryjne opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne, w przypadku gdy umowy zawierane są na kwoty niższe od płacy minimalnej w danym roku. Od tej zasady można stosować odstępstwa. W takiej sytuacji będzie na przykład osoba pracująca na podstawie umowy o pracę z przynajmniej minimalnym wynagrodzeniem, która z tytułu dodatkowego zlecenia nie będzie zobowiązana do odprowadzenia żadnych składek.
Co do zasady umowa zlecenie ma charakter doraźny i powinna wskazywać jednorazową i doraźną czynność, która powinna zostać wykonana. Przykładem może być zwiększenie liczby pracowników magazynu podczas gorącego okresu, jakim jest grudzień i zbliżające się wielkimi krokami święta Bożego Narodzenia. W przypadkach, gdy praca nie ma charakteru tymczasowego, a zleceniodawca powierza na stałe zestaw obowiązków, możliwa jest umowa zlecenie na czas nieokreślony. Przedsiębiorca powinien mieć jednak na uwadze, aby nie została ona zakwalifikowana jako umowa o pracę. Stanie się tak bowiem, gdy na przykład zostanie określone miejsce i czas wykonywania służbowych obowiązków.
Procedura wypowiedzenia umowy zlecenia na czas nieokreślony – prawa i obowiązki stron
Zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca po pewnym czasie mogą chcieć, aby zakończyła się łącząca ich umowa zlecenie na czas nieokreślony. Wypowiedzenie może zostać przedłożone przez obie strony. Współpracę kończy się na kilka sposobów. Pierwszym jest oczywiście zachowanie stosownego okresu wypowiedzenia wskazanego w umowie. Ten może obejmować kilka dni, tygodni, ale nawet i miesięcy.
Drugi sposób to wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym i z ważnych powodów. Art. 746 Kodeksu cywilnego w przypadku zleceniodawcy wskazuje, że dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. Podkreśla również, że przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. I co istotne, o czym zapomina wielu zleceniodawców, nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
Przepisy te znaleźć można w artykule 746 Kodeksu cywilnego. Opisuje on także trzeci ze sposobów – wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym, ale bez ważnego powodu. Co wiązać się może z poniesieniem kar umownych zabezpieczających strony w przypadku odstąpienia od realizacji zlecenia. Zakończenie współpracy wypowiedzeniem powinno przyjąć formułę umożliwiającą drugiej stronie skuteczne zapoznanie się z nią. Dobrym pomysłem jest sporządzenie jej w formie identycznej do tej zawartej na początku pracy.
Umowa zlecenia na czas nieokreślony a umowa o pracę – różnice i podobieństwa
Jak zostało już wspomniane wcześniej, aby postępować w pełni zgodnie z prawem, należy jak ognia unikać sytuacji, w których umowa zlecenie na czas nieokreślony, zacznie mieć charakter umowy o pracę. Jakie są podstawowe różnice i podobieństwa między tymi dwoma rodzajami umów?
Kodeks pracy narzuca, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kodeksu pracy).
W przypadku umowy cywilnoprawnej o narzuconych godzinach współpracy nie może być mowy, najwyżej powinno wskazać się ramy czasowe, w których dana czynność powinna zostać wykonana.
Jak wspominaliśmy wcześniej, umowa cywilnoprawna wskazuje szereg możliwości złożenia wypowiedzenia. W umowach o pracę sprawa wygląda inaczej i najczęściej mówimy o tak zwanym porozumieniu stron, ale też o zakończeniu stosunku z winy pracownika, z przyczyn niezawinionych, czy ze względu na stan zdrowia lub ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych przez pracodawcę. Kodeks pracy precyzuje też dokładnie czas trwania okresu wypowiedzenia, chroniąc interesy pracownika i przedsiębiorcy. W przypadku pracy na etacie strony mogą zawrzeć maksymalnie 3 umowy o pracę na czas określony lub inną liczbę, ale ich łączna długość nie może przekraczać 33 miesięcy. Takich wymagań nie stawia natomiast Kodeks cywilny.
Więcej na temat umów na zlecenie znajdziesz w serwisie ALEO.
