PIT-16. Co to za dokument?

PIT-16 to dokument znany przedsiębiorcom, którzy zdecydowali się na wybór karty podatkowej jako formy opodatkowania działalności. Formularz ten pozwala na ustalenie stałej, miesięcznej kwoty podatku dochodowego. Dowiedz się, czym jest PIT 16 i kiedy możesz go złożyć!

Pit-16 – co to jest?

Aby dowiedzieć się, czym jest PIT 16, warto najpierw poznać więcej informacji na temat karty podatkowej jako formy opodatkowania. PIT 16 jest bowiem wnioskiem o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej przeznaczonym dla przedsiębiorców.

Karta podatkowa to jedna z czterech form opodatkowania dostępnych dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz spółek cywilnych osób fizycznych. Jest to uproszczona metoda wymiaru i poboru należności podatkowych, w której podatek dochodowy nie zależy od rzeczywiście osiągniętego dochodu. Najczęściej wybierana jest przez małe i indywidualne przedsiębiorstwa, które nie prowadzą skomplikowanej księgowości.

Wysokość należnego podatku dochodowego jest indywidualnie określana przez urząd skarbowy na podstawie takich czynników jak:

rodzaj prowadzonej działalności,
liczba zatrudnionych osób,
liczba mieszkańców w miejscu prowadzenia działalności,
obniżki z uwagi na ukończenie 60. roku życia lub orzeczonego stopnia niepełnosprawności.

Kwota należnego podatku jest co miesiąc taka sama. Decyzja urzędu skarbowego dotycząca wysokości podatku na karcie podatkowej wydawana jest jeden raz w ciągu trwania roku podatkowego.

Pit-16 - kto go wypełnia?

Z opodatkowania w formie karty podatkowej może skorzystać każdy przedsiębiorca, który spełnia określone kryteria:

prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski,
nie korzysta z usług osób niezatrudnionych na podstawie umowy o pracę ani z usług innych przedsiębiorstw lub zakładów,
jego małżonek nie prowadzi działalności gospodarczej w tym samym zakresie, z której przychody podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
nie prowadzi innej działalności gospodarczej,
nie wytwarza wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

Aby móc złożyć formularz Pit-16, należy prowadzić działalność gospodarczą w zakresie usług wymienionych w art. 23 Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Z karty podatkowej mogą skorzystać przedstawiciele takich zawodów jak:

fryzjerka, kosmetyczka,
elektryk, hydraulik,
kierowca TAXI,
mechanik,
właściciele małych biznesów gastronomicznych bez alkoholu powyżej 1,5%.

Pit-16 do kiedy należy złożyć? Ważne terminy

Termin i sposób złożenia druku PIT 16 także uwzględniony został w Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zgodnie z art. 29, formularz PIT 16 na dany rok podatkowy należy złożyć nie później niż do 20 stycznia danego roku podatkowego.

Jeśli podatnik rozpoczyna działalność gospodarczą i chce, aby była ona opodatkowana w formie karty podatkowej, to powinien on złożyć Pit-16 przed rozpoczęciem działalności. W tym przypadku przez rozpoczęcie działalności rozumie się faktyczne wykonanie pierwszej czynności w ramach firmy, a nie datę jej rejestracji. Formularz Pit-16 można także dołączyć do wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Niezłożenie druku Pit-16 w terminie spowoduje brak możliwości stosowania zasad przewidzianych dla karty podatkowej. W takiej sytuacji urząd skarbowy nie przewidział możliwości odwołania lub złożenia czynnego żalu.

Jak wypełnić Pit-16? Czy Pit-16 trzeba składać co roku?

Druk Pit-16 nazywany jest także „wnioskiem o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej”. Składa się on z pięciu podstawowych sekcji:

A – miejsce składania wniosku,
B – dane identyfikacyjne podatnika,
C – wniosek o opodatkowanie w formie karty podatkowej,
D – dane dotyczące działalności,
E – oświadczenie i podpis podatnika/pełnomocnika.

W sekcji D należy dokładnie określić rodzaj działalności – zgodnie z wykazem działalności kwalifikujących się do karty podatkowej. Trzeba także podać informację o tym, czy działalność gospodarcza prowadzona jest samodzielnie, czy z pracownikami – jeśli z pracownikami, to niezbędne jest podanie ich personalnych danych.

W jednym z pól formularza musisz podać także miejscowość i liczbę jej mieszkańców. Jest to istotne, ponieważ wysokość podatku w karcie podatkowej zależy także od wielkości miejscowości, w której prowadzisz swoją działalność gospodarczą.

Pit-16 to formularz, który wystarczy złożyć raz. Nie trzeba składać go co roku. Naczelnik urzędu skarbowego każdego roku ponownie ustala wysokość należnego podatku, jednak nie jest do tego potrzebny nowy formularz Pit-16.

Jeśli jednak zmieniły się warunki prowadzenia działalności, to należy złożyć aktualizację Pit-16. Pit-16 złożysz po raz kolejny jeśli:

zmieniła się liczba pracowników,
zmienił się zakres działalności,
zmieniło się miejsce prowadzenia działalności.

W takiej sytuacji zmianę należy zgłosić w ciągu 7 dni od jej wystąpienia. Po jej zgłoszeniu naczelnik urzędu skarbowego może wydać nową decyzję zmieniającą wysokość należnego podatku.

Pit-16, a przepisy obowiązujące od 2022 roku

Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zlikwidowała możliwość złożenia wniosku Pit-16 o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej.

Od 1 stycznia 2022 roku z karty podatkowej mogą korzystać tylko podatnicy, którzy kontynuują ten wybór z lat ubiegłych. Podatnicy, którzy rozpoczynają działalność lub chcą zmienić formę opodatkowania, nie mogą wybrać karty podatkowej.

Przedsiębiorcy, którzy korzystali z karty podatkowej przed 2022 rokiem, mogą przejść na inną formę opodatkowania – na przykład ryczałt ewidencjonowany lub skalę podatkową. Muszą oni jednak pamiętać o tym, że nie będą mieli możliwości, aby powrócić do karty podatkowej.

Karta podatkowa, a Pit-16A

Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej płacą składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% od 75% podstawy wymiaru składki. Podstawą wymiaru składki jest kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. Kwota minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku wynosi 4666 zł, co oznacza, że kwota miesięcznej składki zdrowotnej w tym przypadku to 314,96 zł.

Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadzie karty podatkowej mogą także obniżyć podatek wynikający z decyzji naczelnika urzędu skarbowego o 19% kwoty zapłaconej składki zdrowotnej.

Co ważne – podatnicy, którzy w dalszym ciągu korzystają z karty podatkowej, muszą co roku składać formularz Pit-16A. W tej deklaracji należy wykazać składki na ubezpieczenie zdrowotne, które zostały zapłacone i odliczone od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach. Pit-16A to druk, który dotyczy tylko przedsiębiorców opodatkowanych kartą podatkową.

Druk Pit-16A nazywany jest także “deklaracją o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego”. Składa się z czterech podstawowych sekcji:

A – miejsce i cel składania deklaracji,
B – dane identyfikacyjne podatnika,
C – wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej,
D – podpis podatnika/pełnomocnika.

Deklarację Pit-16A możesz złożyć w formie: