Wiele osób spośród wszystkich form zatrudnienia wybiera właśnie samozatrudnienie i decyduje się na założenie własnej jednoosobowej działalności gospodarczej. Mimo tego, iż prowadzenie własnej firmy to więcej obowiązków niż praca na etacie, to w Polsce mamy ponad 3 miliony JDG. Czy każdy może założyć działalność gospodarczą w Polsce? Na to pytanie odpowiemy w naszym tekście.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest swoboda działalności gospodarczej
✔ jakiego rodzaju ograniczenia prowadzenia działalności występują
✔ jakie grupy i dlaczego nie mogą prowadzić działalności gospodarczej
Swoboda działalności gospodarczej w Polsce
Zgodnie z Ustawą z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach.
Tym samym status przedsiębiorcy w Polsce może mieć:
Prawo do popełnienia błędu przysługuje przedsiębiorcy, jeśli:
• osoba fizyczna
• osoba prawna
• jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
I choć czasami do prowadzenia działalności potrzebna jest zgoda odpowiedniego organu (koncesja), to konstytucja gwarantuje nam możliwość prowadzenia własnej firmy.
Prowadzenie własnej firmy w Polsce jest możliwe także dla cudzoziemców,zarówno obywateli Unii Europejskiej, jak i tych spoza niej. Istnieją w tej kwestii pewne ograniczenia.
Własną firmę może prowadzić także osoba niepełnoletnia, choć ze względu na swój wiek ma ona ograniczoną zdolność do czynności prawnych – tym samym potrzebuje zgody przedstawiciela ustawowego na przykład na podpisanie umowy czy też sprzedaż produktów.
Sprawdź też artykuł: działalność nierejestrowana na Firmove.pl
Rodzaje ograniczeń prowadzenia działalności
Skoro w Polsce wykonywanie własnej działalności jest wolne i mogą ją wykonywać nawet osoby niepełnoletnie, to kim są Ci, którzy nie mogą mieć własnej firmy?
Ograniczenia w zakresie wykonywania działalności gospodarczej mogą doprecyzowywać poszczególne ustawy. Ograniczenia mogą być przedmiotowe – czyli takie dotyczące zakresu prowadzonej działalności, która wymaga koncesji, zezwolenia lub licencji. Przeszkody mogą być także podmiotowe – dotyczą osób, które z różnych powodów nie mogą prowadzić własnego przedsiębiorstwa. I to właśnie na nich się skupimy.
Osoby nie mogące prowadzić działalności gospodarczej w Polsce- kim są?
Pierwszą grupą osób, która nie może założyć własnej działalności gospodarczej, są osoby pełniące funkcje publiczne. Reguluje to ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Lista jest dość długa i obejmuje ona:
- pracowników urzędów państwowych, w tym członków korpusu służby cywilnej, zajmujących stanowiska kierownicze (np. dyrektor departamentu, naczelnik wydziału)
- pracowników korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych
- pracowników korpusu służby cywilnej zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej;
- dyrektora generalnego Najwyższej Izby Kontroli oraz pracowników Najwyższej Izby Kontroli nadzorujących lub wykonujących czynności kontrolne;
- radców Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej i referendarzy zatrudnionych w Urzędzie Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej;
- Przewodniczącego i Zastępców Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego;
- pracowników zatrudnionych w Urzędzie Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania zadań, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1265, 1309 i 2020);
- pracowników regionalnych izb obrachunkowych zajmujących stanowiska: prezesa, członka kolegium, naczelnika wydziału oraz inspektora do spraw kontroli;
- wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), zastępców wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), skarbników gmin, sekretarzy gmin, kierowników jednostek organizacyjnych gminy, osoby zarządzające i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta);
- członków zarządów powiatów, skarbników powiatów, sekretarzy powiatów, kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, osoby zarządzające i członków organów zarządzających powiatowymi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu starosty;
- członków zarządów województw, skarbników województw, sekretarzy województw, kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, osoby zarządzające i członków organów zarządzających wojewódzkimi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa;
- członków zarządu związku metropolitalnego, skarbnika związku metropolitalnego i sekretarza związku metropolitalnego;
- członków zarządu Narodowego Banku Polskiego oraz pracowników Narodowego Banku Polskiego zajmujących stanowiska dyrektora oddziału okręgowego, dyrektora departamentu (komórki równorzędnej) i ich zastępców oraz osób zajmujących stanowiska równorzędne pod względem płacowym ze stanowiskiem dyrektora departamentu i jego zastępcy;
- pracowników samorządowych kolegiów odwoławczych zajmujących stanowiska: przewodniczącego, jego zastępcy oraz etatowego członka kolegium;
- pracowników banków państwowych zajmujących stanowiska: prezesa, wiceprezesa, członka zarządu oraz skarbnika;
- pracowników przedsiębiorstw państwowych zajmujących stanowiska: dyrektora przedsiębiorstwa, jego zastępcy oraz głównego księgowego;
- osoby pełniące w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa oraz spółkach, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, funkcje: prezesa, wiceprezesa i członka zarządu;
- pracowników agencji państwowych zajmujących stanowiska: prezesa, wiceprezesa, dyrektora zespołu, dyrektora oddziału terenowego i jego zastępcy – lub stanowiska równorzędne;
- inne osoby pełniące funkcje publiczne, które określa ustawa.
Osoby wymienione wyżej nie mogą być także członkami zarządów, rad nadzorczych czy też komisji rewizyjnych. Za naruszenie zakazów przez wymienionych wyżej przewidywane są sankcje:
• dla osób wymienionych w punktach 1-8 jest to przewinienie służbowe, które podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej lub stanowi podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika;
• dla osób w punktach 14-18 przewinienie stanowi podstawę do odwołania ze stanowiska;
• dla osób pełniących funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) powoduje wygaśnięcie ich mandatu.
Kolejną grupą osób, które nie mogą prowadzić działalności, są osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądu. To ograniczenie nie dotyczy jednak wszystkich wyroków sądu – tym samym jest ono uzależnione od rodzaju popełnionego przestępstwa. Chodzi głównie o przestępstwa gospodarcze i skarbowe.
Zakaz ten obowiązuje przez pięć lat od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, ale nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary. Osoba zakładająca działalność podpisuje oświadczenie o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe – a składanie fałszywych zeznań ciągnie za sobą kolejne odpowiedzialności.
Zakaz ten obowiązuje przez pięć lat od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, ale nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary. Osoba zakładająca działalność podpisuje oświadczenie o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe – a składanie fałszywych zeznań ciągnie za sobą kolejne odpowiedzialności.
Osoby ubezwłasnowolnione to kolejna grupa, która nie może prowadzić działalności gospodarczej.
Ubezwłasnowolnienie to pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych, takich jak zawieranie umów, zawieranie małżeństwa czy też głosowanie w wyborach.
Ograniczenie wynikające z ubezwłasnowolnienia mogą być:
• całkowite – osoba jest całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych. Nie może ona samodzielnie podejmować decyzji jej dotyczących. Tego typu ograniczenia mogą dotyczyć osób chorych psychicznie, niedorozwiniętych umysłowo czy też osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków.
• częściowe – taka osoba potrzebuje zgody opiekuna ustawodawczego lub kuratora do ważności podejmowanych decyzji. Tak jak w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego, mogą być to osoby chore psychiczne, niedorozwinięte umysłowo, osoby uzależnione od alkoholu lub narkotyków lecz ich stan nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, jedynie potrzebują pomocy osoby trzeciej.
Adres URL grafiki tytułowej: https://unsplash.com/photos/Na3ZV7aBT0U
Sprawdź usługi oferowane przez ING księgowość:
1) Samodzielna księgowość
2) Konsultacje księgowe
3) Biuro rachunkowe
4) Windykacja
