Jesteś rolnikiem i opłacasz KRUS, a działalność gospodarcza to coś, czego chciałbyś się podjąć? Nie w każdym przypadku musisz rezygnować z opłacania ubezpieczenia rolniczego! Sprawdź, kiedy możliwe jest kontynuowanie opłacania składek w KRUS-ie.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czy działalność w ramach KRUS jest tym samym, co działalność gospodarcza,
- czy rolnik może prowadzić działalność gospodarczą pozarolniczą,
- czy każdy rodzaj działalności może być objęty ubezpieczeniem w KRUS-ie,
- jakie są warunki pozostania w KRUS-ie przy prowadzeniu działalności pozarolniczej,
- kiedy rolnik traci prawa do ubezpieczenia w KRUS-ie i musi opłacać ZUS.
KRUS – działalność rolnicza czy gospodarcza?
Co do zasady główny płatnik KRUS to osoba, która prowadzi działalność rolniczą. Aby podlegać pod ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, trzeba spełnić kilka podstawowych warunków:
- być rolnikiem z gospodarstwem powyżej 1 ha lub pracującym w dziale specjalnym produkcji rolnej,
- być pomocnikiem ubezpieczonego rolnika z zastrzeżeniem zamieszkiwania na terenie gospodarstwa rolnego lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie, o ile nie ma powiązania z rolnikiem stosunkiem pracy i nie podlega się ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu,
- być domownikiem powyżej 16. roku życia z rolnikiem w jednym gospodarstwie domowym.
Jednocześnie działalność rolnicza nie jest działalnością gospodarczą. Nie oznacza to jednak, że rolnik, który chce prowadzić taką działalność, musi rejestrować się w ZUS. W niektórych wypadkach nie jest to konieczne, ale trudno jest spełnić wymagania zarówno te początkowe, jak i późniejsze, które pozwalają nie decydować się na ubezpieczenie w ZUS-ie.
Ubezpieczenie KRUS – co warto wiedzieć?
Każda osoba ubezpieczona w KRUS-ie podlega kilku rodzajom ubezpieczeń. Są to:
- ubezpieczenie emerytalno-rentowe,
- ubezpieczenie wypadkowe,
- ubezpieczenie chorobowe,
- ubezpieczenie macierzyńskie,
- ubezpieczenie zdrowotne.
W ramach świadczeń KRUS udostępnia również odpowiedniki wypłat okolicznościowych, adekwatnych do tych oferowanych przez ZUS. Mowa na przykład o dostępie do rehabilitacji leczniczej, ale również zasiłku chorobowym czy pogrzebowym. Można więc jasno stwierdzić, że KRUS jest faktycznie odpowiednikiem ZUS dla rolników. Na środki, z których KRUS jest finansowany, sumują się składki rolników oraz dotacje otrzymywane bezpośrednio z budżetu państwa.
Działalność gospodarcza a KRUS – jakie są warunki?
Istnieją sytuacje, w których można pozostawić ubezpieczenie KRUS, a działalność gospodarcza nie musi podlegać ozusowaniu. Aby rolnik nie musiał zmienić zakładu ubezpieczeń z KRUS-u na ZUS, konieczne jest spełnienie następujących wymagań:
- ubezpieczenie w KRUS od minimum 3 lat bez przerw,
- brak stosunku pracy lub stosunku służbowego,
- brak prawa do emerytury, renty i innych świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego.
W takich przypadkach, jeśli w ciągu 14 dni od założenia działalności gospodarczej w CEIDG złożysz oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia KRUS, nie musisz ubezpieczać się w ZUS-ie. Oczywiście pod warunkiem, że faktycznie spełniasz wszystkie przesłanki. W przeciwnym razie będziesz zmuszony ubezpieczyć się w ZUS-ie i pokryć wszystkie zaległe składki.
Czy rolnik może prowadzić z KRUS każdą działalność?
Prawo nie dopuszcza możliwości, aby z każdą działalnością utrzymać ubezpieczenie KRUS. A działalność gospodarcza, która nie wlicza się w ten zakres, to:
- bycie wspólnikiem w spółce prawa handlowego,
- prowadzenie jednoosobowej spółki z o.o.,
- rozpoczęcie działalności w ramach tzw. wolnego zawodu, wykonywanej osobiście.
Jak widać, istnieje sporo ograniczeń, jeśli chodzi o zakres działalności, którą może wykonywać rolnik, aby pozostać w KRUS-ie. Przed rozpoczęciem przygody z prowadzeniem firmy sprawdź, czy nie wpadasz w któryś z tych warunków, bo wtedy musisz ubezpieczyć się w ZUS-ie. Pamiętaj, że jeśli pozostali domownicy nie są rolnikami, to w takim przypadku oni również stracą ubezpieczenie w KRUS. Musisz brać to pod uwagę, szacując swoje plany.
Jaka działalność rolnika nie jest działalnością gospodarczą?
Niektóre zakresy działalności, choć w teorii podlegają pod działalność gospodarczą, nie są nią, jeśli wykonuje je rolnik. Mowa tutaj przede wszystkim o:
- wynajmowaniu pokojów,
- sprzedaży posiłków przygotowanych w domu,
- usług związanych z pobytami turystów,
- sprzedaży produktów z danego gospodarstwa rolnego,
- rybactwa śródlądowego,
- leśnictwa.
Oznacza to, że jeśli prowadzisz gospodarstwo rolne i jesteś objęty ubezpieczeniem KRUS, to nie musisz dodatkowo zakładać działalności gospodarczej, jeśli zdecydujesz się na przykład na wynajem kwater i przygotowywanie posiłków dla gości.
Jakie konsekwencje niesie prowadzenie firmy przy ubezpieczeniu w KRUS?
Jeśli zdecydujesz się prowadzić działalność gospodarczą, a KRUS zostawić jako zakład ubezpieczeń, czekają Cię pewne zmiany w opłacaniu składek. Przede wszystkim tak jak dotąd będziesz zmuszony opłacać kwartalną składkę na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe oraz macierzyńskie, podobnie jak za wszystkich ubezpieczonych, którzy działalności nie prowadzą. Dodatkowo dojdzie też obowiązek opłacania podwójnej składki miesięcznej podstawowej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Składka ta zależna jest od rozmiaru przedsiębiorstwa.
Kwota graniczna podatku a KRUS
Co roku KRUS ogłasza roczną kwotę graniczną podatku, który rolnik może opłacić od przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, aby nie stracić prawa do ubezpieczenia w KRUS-ie. Kwota ta na 2024 rok wynosiła 4358 zł, a więc nie była specjalnie wysoka. Po jej przekroczeniu wygasa ubezpieczenie rolnicze i trzeba ubezpieczyć się w ZUS-ie, nawet jeśli spełnia się przesłanki do kontynuowania ubezpieczenia w KRUS-ie.
Domownik, KRUS a działalność gospodarcza – to musisz wiedzieć!
Przepisy dotyczące rolników stosuje się również do domowników, którzy są objęci ubezpieczeniem w KRUS. Co warto wiedzieć, jeśli chodzi o domowników, KRUS a działalność gospodarczą? Przede wszystkim ich również obowiązuje roczna kwota graniczna podatku. Do 31 maja każdego roku, po rozliczeniu podatkowym, należy złożyć w KRUS-ie dokument dotyczące kwoty należnego podatku za rok poprzedni.
Jednocześnie warto zaznaczyć, że co do zasady rolnik może być zatrudniony w innym miejscu, choć nie na umowę o pracę, bo ta od razu zakłada konieczność przejścia pod opiekę ZUS-u. Możliwe są jednak umowa zlecenie, o świadczenie usług, umowa agencyjna lub o powołaniu do rady nadzorczej. Więcej o formach zatrudnienia i rodzajach umów przeczytasz w artykule: https://aleo.com/pl/blog/formy-zatrudnienia-w-polsce/
W takim przypadku rolnik lub domownik rolnika nie może przekroczyć miesięcznej kwoty granicznej dla wynagrodzenia. W II połowie 2024 roku wynosiła ona 4300 zł brutto.
Rolnik lub domownik rolnika jest objęty ubezpieczeniem KRUS tylko w przypadku, gdy spełnia konkretne wymagania. Bardzo łatwo jest, przy dorabianiu sobie w działalności gospodarczej, wypaść z ubezpieczenia rolniczego. To wiąże się z koniecznością opłacania składek ZUS.
Firmove.pl:
Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Jak uzyskać dotacje dla małych firm w 2025 roku? Przewodnik po dotacjach dla JDG i MŚP
e-Doręczenia – co warto wiedzieć o nowym obowiązku przedsiębiorców?
ING Księgowość:
Jak założyć działalność gospodarczą?
Jakie dokumenty mogą być potrzebne do rozliczenia rocznego?
Czy trzeba składać PIT-0?
ING Księgowość - usługi:
Zakładanie firmy
Fakturowanie
Biuro rachunkowe
Samodzielna księgowość
