Każdego roku pojawiają się nowe modele biznesowe, które nie są jeszcze dobrze poznane, ale stanowią ciekawą innowację na rynku sprzedaży produktów i usług. Jeśli chcesz zacząć własny biznes, musisz poznać podstawy i wiedzieć, jak go dobrze rozkręcić.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest model biznesowy i na jakie pytania musi odpowiadać,
- jakie są rodzaje modeli pod kątem zależności rynkowych,
- jak można sklasyfikować modele biznesowe ze względu na sposób zarabiania,
- jakie są ciekawe i innowacyjne modele w e-commerce.
Czym są modele biznesowe?
Modele biznesowe to nic innego jak plany, według których przedsiębiorstwo działa, aby osiągnąć przychód i zmaksymalizować zysk. Według różnych teorii specjalistów do spraw biznesu definicja jest nieco inna, jednak ogólnie sprowadza się do wszystkich elementów, które nie tylko pozwalają zaplanować strategię działania firmy, ale również potem ją zrealizować. Oznacza to, że w modelu biznesowym pod uwagę brana jest nie tylko teoria, ale również praktyka, a raczej narzędzia, dzięki którym plany są możliwe do realizacji. W efekcie model biznesowy pozwala określić:
- czym firma będzie się zajmować,
- jakie ma kompetencje oraz zasoby do realizacji swoich planów,
- jak zasoby i kompetencje są wykorzystywane w praktyce działania przedsiębiorstwa.
Modele biznesowe pod kątem zależności rynkowych – jakie są ich rodzaje?
Jeśli chodzi o modele biznesowe, rodzaje można sklasyfikować na podstawie kilka różnych kryteriów. Podstawowe z nich dotyczą zależności na rynku, czyli tego, dla kogo dane przedsiębiorstwo przygotowuje swoje propozycje i jakich klientów musi pozyskać do realizacji celów. W tym zakresie wyróżnia się kilka podstawowych modeli:
- model B2B, w którym firma kieruje swoje produkty i usługi do innych przedsiębiorstw,
- model B2C, w którym firma przygotowuje produkty i usługi, których ostatecznymi odbiorcami są osoby indywidualne,
- model C2C, w którym firma pośredniczy w sprzedaży między konsumentami, na przykład w formie serwisów aukcyjnych i portali ogłoszeniowych,
- model C2B, w którym to konsumenci sprzedają produkty firmom,
- model P2P, w którym użytkownicy bezpośrednio dzielą się zasobami komputerowymi, czyli plikami,
- model M-commerce, w którym sprzedaż zachodzi w ramach urządzeń bezprzewodowych.
Modele biznesowe – rodzaje ze względu na sposób zarabiania
Jak można się domyślić, modele biznesowe podlegają podziałowi również ze względu na to, w jaki sposób pozwalają zarabiać. To popularny podział, bo o ile często firmy kierują swoją ofertę do różnego grona klientów, w tym zarazem indywidualnych, jak i biznesowych, to model zarabiania zwykle jest jednolity. W tym przypadku wyróżnia się takie modele biznesowe jak:
- model subskrypcyjny – aby otrzymać dostęp do usługi albo produktu, klient musi opłacać regularnie subskrypcję, czyli płacić na przykład co miesiąc za pakiet dostępu do wyrobów firmy,
- model freemium – klient otrzymuje darmowy dostęp do produktu lub usługi w wersji podstawowej; jest on zazwyczaj skonstruowany w taki sposób, że po pewnym czasie klient wykupuje dodatkowe opcje lub pakiety premium, bo uważa opcję podstawową za zwyczajnie niewystarczającą na jego potrzeby,
- model licencyjny – w tym przypadku produkt jest darmowy, jednak nie można z niego korzystać bez otrzymania licencji; jest ona zazwyczaj płatna w różnych pakietach, od jednorazowych po miesięczne czy roczne,
- model pay-per-use – klient płaci jedynie za tę usługę lub produkt, które faktycznie wykorzystał,
- model price skimming – produkt lub usługa w dniu premiery są dostępne w bardzo wysokiej cenie, która stopniowo spada wraz z czasem, z którym jest on na rynku,
- model penetracyjny – początkowa cena jest bardzo niska, co kusi klientów i decydują się oni na wybór produktu lub usługi; z czasem cena wzrasta, ale rezygnacja i przeniesienie się do innego dostawcy lub producenta jest dla klienta niewygodne, dlatego decyduje się on płacić coraz więcej.
Jakie są najpopularniejsze strategie biznesowe pod kątem kanału dystrybucji?
Modele biznesowe mogą się różnić, jeśli chodzi o kanał dystrybucji. Jest on bardzo ważny, bo determinuje również sposób promocji oraz pozyskiwania klientów. Musi być dopasowany do odbiorcy, bo w przeciwnym wypadku może się okazać, że produkt czy usługa w ogóle do niego nie trafiają. Oto co warto wiedzieć na temat kanałów dystrybucji i związanych z nimi modeli biznesowych:
- model D2C – firma sprzedaje swoje produkty bezpośrednio do klientów, bez pośredników w formie na przykład hurtowni albo sklepów, dzięki czemu zysk jest większy, podobnie jak kontrola nad promocją oraz rozprowadzaniem asortymentu,
- model Marketplace – w jego przypadku firma tworzy specjalne miejsce, na którym sprzedawać mogą zarówno firmy, jak i konsumenci, i też jedni i drudzy mogą być odbiorcami; jest to dość popularny model biznesowy e-commerce z uwagi na to, że wiele firm sprzedających głównie produkty dywersyfikuje kanały dystrybucji dla optymalizacji zysków,
- model Dropshipping – bardzo popularny w ostatnich latach model, w którym firma zajmuje się sprzedażą produktów, których nie ma fizycznie na stanie; w efekcie oszczędza, bo nie musi mieć magazynów, a jednocześnie jest w stanie zaoferować szeroki wybór produktów; minusem jest brak kontroli nad dostępnością i wysyłkami, bo odpowiada za nie trzecia strona, czyli hurtownia,
- model franchisingu – metoda, w której firma będąca franczyzodawcą udziela praw do sprzedawania swoich usług i produktów innej firmie, czyli franczyzobiorcy; tutaj warunki są konkretnie określone, bo jedna strona ma zajmować się sprzedażą i zapewniać na przykład lokal oraz prowadzić punkt, a druga oferuje nie tylko produkty czy usługi, ale również wsparcie w szkoleniach,
- model MLM – model, w którym niezależny sprzedawca otrzymuje prowizję od sprzedaży produktów klientowi, a jednocześnie może też mieć zyski z pozyskiwania kolejnych sprzedawców, którzy znajdują się pod nim w drabinie hierarchii,
- model Bricks and Clicks – w tym przypadku sprzedaż prowadzona jest zarówno kanałami tradycyjnymi, stacjonarnymi, jak i internetowymi; w efekcie można czerpać korzyści z udostępniania produktów osobom w punktach sprzedażowych oraz tym, które wolą zakupy w sieci.
Innowacyjne modele biznesowe – co wyróżnia nowoczesne podejście do biznesu?
Innowacyjne modele biznesowe rozwijają się współcześnie bardzo szybko, zwłaszcza gdy promują ciekawe wartości. Większość z nich zakłada przede wszystkim współpracę podmiotów w celu poprawiania jakości usług, ale również oferowania konsumentowi czy innej firmie rewolucyjnego rozwiązania.
Open Business
Ciekawymi przykładami na to, jakie są modele biznesowe w tym zakresie, jest na przykład Open Business. Jest to model, w którym praca nad produktem czy usługą nie jest ograniczana do jednego przedsiębiorstwa. W efekcie wiele z nich współpracuje przy tworzeniu produktu czy usługi końcowej. Bardzo często model ten przekonuje do siebie klientów z uwagi na wysoką transparentność działań, a także współpracę firmy z konkurencją, co uznawane jest za godne pochwały.
White i private labeling
Innym ciekawym modelem, często wykorzystywanym zwłaszcza przy produkcji, na przykład w branży zoologicznej, jest model white labeling. Jest to model, w którym produkty jednej firmy, produkowane przez nią według wszelkich zasad, są oznaczane etykietami innej firmy. To o tyle wygodne rozwiązanie, że znacznie zmniejsza koszty produkty i wszelkie formalnością z nią związane. Minusem jest to, że taka firma produkcyjna bardzo często oferuje tylko gotowe produkty ze sztywnymi etykietami. W efekcie kilka różnych marek może kupić ten sam produkt i oznaczać go inaczej. Jeśli klient to odkryje, straci zaufanie do marki i będzie wybierał tę opcję produktu, która jest zwyczajnie najtańsza, wychodząc z założenia, że ma te same cechy.
Alternatywą dla tej koncepcji jest model biznesowy private labeling, w którym to firma wynajmuje producenta, czyli jego zasoby, maszyny i pracowników, i tworzy z nim swój unikalny produkt. To rozwiązanie często wybierają małe firmy, których nie stać na stworzenie własnych zakładów produkcyjnych, ale mają gotowy pomysł na swój własny produkt. Zaletami są możliwość zaoszczędzenia na kosztach związanych z rozpoczęciem działalności produkcyjnej, a także możliwość uzyskania własnego produktu, który wyróżnia się na tle innych.
Modele biznesowe – przykłady firm odnoszących sukcesy
Na pewno po tym zestawieniu jesteś w stanie już rozszyfrować, jakie dane firmy mają modele biznesowe. Przykłady na te najlepiej prosperujące przygotowaliśmy poniżej:
- Netflix – podobnie jak inne kanały, oferuje on model subskrypcyjny sprzedaży, czyli za określone kwotowo pakiety zapewnia dostęp do filmów i seriali przez określony czas; początkowo firma sprzedawała dostęp do filmów na DVD, a potem operowała godzinami oglądania jako dostępną usługą; obecnie wysokość abonamentu różni się zależnie od jakości oraz podłączonych urządzeń, ale czas oglądania jest nieograniczony,
- Canva – produkt w modelu freemium, który obecnie cieszy się ogromną popularnością; w wersji podstawowej użytkownik ma dostęp do większości funkcji, które pozwalają mu stworzyć grafiki na podstawie dostępnych za darmo multimediów; w wersji rozszerzonej dodatkowo zyskuje dostęp do multimediów premium, a także dodatkowych funkcji, dzięki którym może tworzyć więcej formatów graficznych,
- Allegro – model marketplace, w którym zarówno firmy, jak i indywidualni sprzedający mogą wystawiać swoje przedmioty z nałożoną przez siebie ceną; w wersji podstawowej pobierane są prowizje od sprzedaży, na których zarabia portal; w wersji rozszerzonej sprzedający mogą korzystać z dodatkowego promowania swoich ofert, a kupujący na przykład z darmowych wysyłek konkretnymi metodami, przy odpowiedniej kwocie zakupowej.
Jak widać, modele biznesowe są na tyle różnorodne, że znajdziesz wśród nich coś odpowiedniego dla siebie. Jeśli świat sprzedaży i marketingu jest dla Ciebie zagadką, w wyszukiwarce ALEO znajdziesz firmy, które pomogą Ci w rozwijaniu Twojego przedsiębiorstwa, promowaniu usług i produktów.
Firmove.pl:
Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Czym są modele biznesowe i dlaczego warto je znać?
Business Model Canvas – dlaczego warto ją stosować w przedsiębiorstwie?
ING Księgowość:
Jak założyć działalność gospodarczą?
Franczyza – czym jest? Wady i zalety
Automatyzacja biznesu – jakie są jej rodzaje i co można wdrożyć w sklepie internetowym?
Firmove.pl - kalkulatory:
Kalkulator brutto netto
Kalkulator B2B
ING Księgowość - usługi:
Zakładanie firmy
Fakturowanie
Biuro rachunkowe
Samodzielna księgowość
