Czym jest akcyza? Kompendium wiedzy

Akcyza to podatek, który jest nakładany na takie dobra jak wyroby tytoniowe, alkohol czy energia elektryczna. To, jakie towary objęte są akcyzą, określa ustawa z 6 grudnia 2008 roku oraz dyrektywy unijne. Przeczytaj nasz tekst i dowiedz się więcej.

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest akcyza i jakie dobra obejmuje;
✔ jak zarejestrować się jako płatnik podatku akcyzowego;
✔ kto jest płatnikiem tego podatku i ile wynosi akcyza.

Czym jest akcyza i co obejmuje?

Akcyza to podatek pośredni (płacony wraz z ceną dobra a nie bezpośrednio do urzędu skarbowego), nakładany na niektóre wyroby.

Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania czynności lub kiedy zaistnieje stan faktyczny, który jest opodatkowany akcyzą.

Akty prawne, które regulują akcyzę to ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym oraz dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r..

Akcyza obejmuje:
• produkty energetyczne (np. paliwo) i energię elektryczną;
• alkohol i napoje alkoholowe;
• wyroby tytoniowe;
• samochody osobowe;
i obejmuje zarówno sprzedaż, nabycie, import a także zużycie (np. energii elektrycznej).

Dobra objęte akcyzą oznaczane są znakami akcyzy, określonymi przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Podatek akcyzowy ma na dwa cele: fiskalny – zwiększenie dochodów budżetowych oraz pozafiskalny – chęć zmniejszenia spożycia określonych produktów.

Przykładowe dobra objęte akcyzą:
• energia elektryczna,
• samochody osobowe,
• jachty pełnomorskie,
• sprzęt elektroniczny wysokiej klasy oraz kamery wideo,
• sól,
• wyroby winiarskie,
• piwo,
• wyroby tytoniowe,
• produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne,
• broń gazowa i broń palna myśliwska,
• wyroby perfumeryjne,
• karty do gry, z wyłączeniem kart do gry dla dzieci,
• wyprawione skóry futrzane zwierząt szlachetnych oraz wyroby z tych skór,
• wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego, z wyłączeniem drożdży.

Jak dokonać rejestracji jako podatnik podatku akcyzowego?

Jeśli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych musi złożyć zgłoszenie rejestracyjne. Zgłoszenia dokonuje na formularzu AKC-R, do którego należy dołączyć dowód opłaty skarbowej w wysokości 170 złotych.

Rejestracji należy dokonać osobiście, listownie lub elektronicznie przed dniem:
• pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą;
• pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie;
• pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych opodatkowanych zerową stawką akcyzy i wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym.

Rejestracji należy dokonać w urzędzie skarbowym, który jest właściwy ze względu na miejsce produkcji lub użycia tych wyrobów. Jeśli jednak działalność prowadzona jest na terenie właściwości różnych urzędów skarbowych, należy zarejestrować się jako podatnik akcyzy w zależności od siedziby firmy (w przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej) lub według adresu zamieszkania (w przypadku osób fizycznych).

Weryfikacja wniosku trwa 7 dni, a urząd skarbowy potwierdzi pisemnie przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego.

Kto jest płatnikiem i podatnikiem akcyzy?

Podatnikami akcyzy są wszystkie osoby fizyczne, które nabywają dobra akcyzowe, a także osoby prawne, spółki (spółki cywilne, komandytowo – akcyjne i inne), stowarzyszenia i wspólnoty mieszkaniowe.

Płatnikami akcyzy są także podmioty, które wykonują przedmioty podlegające akcyzie lub je importują i sprzedają.

W przypadku samochodów osobowych akcyzą objęte są podmioty, które importują i sprzedają auta na terenie kraju, a także osoby, które występują o rejestrację pojazdu.

To, jaki z urzędów zajmuje się kwestiami akcyzy, zależne jest od miejsca wykonywania czynności lub wystąpienia stanu faktycznego. Może być to:
• naczelnik urzędu skarbowego,
• naczelnik urzędu celno-skarbowego,
• dyrektor izby administracji skarbowej.

Ile wynosi akcyza?

Stawki akcyzy ustala procentowo lub kwotowo Ministerstwo Finansów, które określa jednak tylko górne granice stawek dla poszczególnych grup wyrobów.

Stawka procentowa akcyzy obejmuje samochody osobowe, których wielkość wyliczana jest w zależności od pojemności silnika. Obejmuje także niektóre wyroby tytoniowe.

Stawki kwotowe podawane są przez Ministerstwo Finansów na stronie podatki.gov.pl Przykładowe stawki akcyzy kwotowej:
• benzyna silnikowa – 1.514,00 zł/1.000 l;
• alkohol etylowy – 6.275,00 zł/1 hl 100% vol;
• energia elektryczna – 5,00 zł/1 MWh.

Czy można zostać zwolnionym z podatku akcyzowego?

Istnieje możliwość zwolnienia z podatku akcyzowego i może ono mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny.

Zwolnienie obligatoryjne może dotyczyć na przykład ubytku dóbr akcyzowych w wyniku wydarzeń losowych lub energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych. O zwolnienium fakultatywnym decyduje Ministerstwo Finansów.

Zwolnienie z akcyzy może także być możliwe w wyniku zawartych porozumień międzynarodowych lub zasady wzajemności i może dotyczyć instytucji Unii Europejskiej, przedstawicieli dyplomatycznych, czy innych organizacji międzynarodowych.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/QfBAsUzsmgk

Czytaj także